Lira di rota: descrizzione di u strumentu, cumpusizioni, sonu, storia, usu
A ghironda hè un strumentu musicale di u Medievu. Pertene à a categuria di string, friction. I "parenti" più vicini sò l'organistu, nikelharpa.
Dispositiu
U strumentu pare abbastanza inusual, trà i so cumpunenti principali sò i seguenti:
- Frame. Fattu di legnu, in forma cum'è u numeru 8. Hè custituitu da 2 ponti piani fissati cù una cunchiglia larga. À a cima, u corpu hè furnutu cù una peg box è i buchi chì facenu cum'è resonators.
- Rota. Hè situatu à l'internu di u corpu: hè piantatu nantu à un assi, chì, bypassendu a cunchiglia, hè cunnessu à un manicu rotativu. Una parte di u rimu di a rotella sporge da u ponte superiore attraversu un slot speciale.
- Meccanismo di tastiera. Situatu nantu à u ponte superiore. A scatula include 9-13 chjave. Ogni chjave hà una protrusione: quandu pressu, i protrusioni toccu a stringa - questu hè u sonu hè pruduttu. E prughjezzione ponu esse rotate movendu a manca è a diritta, cambiando cusì a scala.
- Corde. A quantità iniziale hè di 3 pezzi. Unu hè melodicu, dui sò bourdon. A corda media hè in a scatula, u restu hè fora. Tutte e corde sò cunnessi à a rota: rotazione, estrae i soni da elli. A melodia principale hè ghjucata pressu i chjavi: toccu a corda in parechji lochi, i protrusioni cambianu a so durata, è à u stessu tempu u tonu.
In u principiu, u materiale di i stringi era vini animali, in mudelli muderni sò fatti di metallu, nylon, u so numeru difiere di i mostri medievali (in una grande manera).
Chì sona una ghironda?
U sonu di l'instrumentu dipende largamente da a qualità di a rota: a precisione di u centru, a liscia di a superficia. Per l'armunia, a purità di a melodia, a superficia di a rota hè stata smeed with rosin prima di ghjucà, i cordi sò stati impannillati in lana à u puntu di cuntattu cù a rota.
U sonu standard di a ghironda hè tristu, pocu nasale, monotonu, ma putente.
Storia
U predecessore di a ghironda era l'organistrum, un strumentu grossu è pisanti, un strumentu inconveniente chì solu un coppiu di musicisti puderanu manighjà. In i seculi X-XIII, l'organistrum era presente in quasi ogni tempiu, monasteru - a musica sacra hè stata realizata nantu à questu. A figura più antica di l'organistru nantu à una miniatura inglese data di u 1175.
A ghironda si sparse rapidamente in tutta l'Europa. A versione più chjuca hè diventata populari trà i vagabondi, i cechi è i mendicanti chì eseguivanu melodie per u publicu per sussiste.
Una nova volta di pupularità superò l'instrumentu in u seculu XNUMXth: l'aristocratici attiravanu l'attenzione à una vechja curiosità è u mettenu in usu di novu.
A lira apparsu in Russia in u seculu XNUMX. Presumibilmente, hè stata impurtata da l'Ucraina, induve era assai populari. Ci era istituzioni educative spiciali chì insignatu Ucraini à ghjucà u strumentu.
In l'URSS, u gurdy hurdy hè statu migliuratu: u nùmeru di corde hè aumentatu, arricchisce u sonu, una cinta di trasmissione hè stata installata invece di a rota, è hè aghjuntu un dispositivu chì cambia a prissioni nantu à a corda.
Per scuntrà oghje stu strumentu hè una rarità. Ancu s'ellu si sona ancu successu in l'Orchestra Statale di Bielorussia.
Tecnica di ghjocu
L'esecutore mette a struttura nantu à i so ghjinochji. Certi arnesi sò furnuti cù straps per più cunvenzione - sò ghjittati nantu à e spalle. Un puntu impurtante hè a pusizione di u corpu: u peg box hè situatu à a manu manca di u musicista, ligeramente deviate à u latu per chì i chjavi ùn pressanu micca nantu à a corda.
Cù a manu diritta, l'esecutore gira lentamente u manicu, mettendu a rota in muvimentu. A manu manca travaglia cù i chjavi.
Certi musicisti cantanu melodie mentre stanu. Questa pusizioni durante u Play richiede assai più abilità.
Altri tituli
A ghironda hè u nomu mudernu è ufficiale di l'instrumentu. In altri paesi, u so nome sona diversamente:
- Drehleier. Unu di i nomi tedeschi. Inoltre, l'instrumentu in Germania era chjamatu "betterleier", "leier", "bauernleier".
- Ryla. U nome ucrainu per a lira, chì hà avutu una popularità incredibile trà a pupulazione lucale à u turnu di i seculi XNUMXth-XNUMXth.
- Vielle. U "nome" francese di a lira, è luntanu da u solu. Hè stata chjamata ancu "vierelete", "sambuca", "chifonie".
- ghironda. U nome inglese utilizatu da i artisti russi sona cum'è "hardy-hardy".
- Ghironda. Variante italiana. Ancu in questu paese, e parolle "rotata", "lira tedesca", "sinfonia" sò applicabili à a lira.
- Tekeru. sottu stu nome, l'abitanti di l'Ungheria cunnoscenu a lira.
- Lira korbowa. Questu hè u nome di l'instrumentu in polacco.
- Ninera. sottu stu nomu ci hè una lira in a Repubblica Ceca.
Aduprendu u strumentu
U rolu primariu di l'instrumentu hè l'accumpagnamentu. Ballavanu à u sonu di scavà, cantavanu canzoni, cuntavanu fiabe. Artisti muderni anu allargatu sta lista. Malgradu u fattu chì oghje a pupularità di a ghironda ùn hè micca grande cum'è in u Medievu, i musicisti di folk, rock bands, jazz ensembles includenu in u so arsenale.
Trà i nostri cuntimpuranii, i seguenti celebrità anu utilizatu a lira mejorata:
- R. Blackmore - chitarrista britannicu, capu di a banda Deep Purple (progettu Blacrmore's Night).
- D. Page, R. Plant - membri di u gruppu "Led Zeppelin" (prughjettu "No Quarter. Unledded").
- "In Extremo" hè una famosa banda di folk metal tedesca (canzona "Captus Est").
- N. Eaton hè un organu-grinder inglese chì ghjoca ancu a ghironda.
- "Pesnyary" hè un gruppu vocale è strumentale di u periodu suvièticu, cumpresi musicisti di origine russa, bielorussa.
- Y. Vysokov - solista di a banda di rock russa "Hospital".
- B. McCreery hè un cumpusitore americanu, hà scrittu soundtracks per a serie TV Black Sails, The Walking Dead cù a participazione di una ghironda.
- V. Luferov - un musicista russu chì ghjoca opara solista nantu à stu strumentu.
- Kaulakau sò quattru musicisti folk-jazz spagnoli.
- Eluveitie hè una banda di folk metal svizzera.
- "Omnia" hè un gruppu musicale cù una cumpusizioni olandese-belga, cumpone opere in u stilu folk.